ئۆپكە راكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش

دۇنيا ئۆپكە راكى كۈنى (8-ئاينىڭ 1-كۈنى) مۇناسىۋىتى بىلەن ، ئۆپكە راكىنىڭ ئالدىنى ئېلىشنى كۆرۈپ باقايلى.

خەتەرلىك ئامىللاردىن ساقلىنىش ۋە قوغداش ئامىللىرىنى ئاشۇرۇش ئۆپكە راكىنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.

راك خەۋىپى ئامىلىدىن ساقلىنىش بەزى راكلارنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.خەتەرلىك ئامىللار تاماكا چېكىش ، ئېغىرلىقى ئېشىپ كېتىش ۋە يېتەرلىك چېنىقىش بولماسلىقنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.تاماكا تاشلاش ۋە چېنىقىش قاتارلىق قوغداش ئامىللىرىنىڭ كۆپىيىشى بەزى راكلارنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.دوختۇر ياكى باشقا ساقلىقنى ساقلاش خادىملىرى بىلەن راك كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى قانداق تۆۋەنلىتىدىغانلىقىڭىزنى سۆزلەڭ.

تۆۋەندىكىسى ئۆپكە راكىنىڭ خەتەرلىك ئامىللىرى:

1. تاماكا ، تاماكا ۋە تۇرۇبا چېكىش

تاماكا چېكىش ئۆپكە راكىنىڭ ئەڭ مۇھىم خەتەرلىك ئامىلى.تاماكا ، تاماكا ۋە تۇرۇبا چېكىشنىڭ ھەممىسى ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى ئاشۇرۇۋېتىدۇ.تاماكا چېكىش ئەرلەردە ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولغان 10 بىمارنىڭ 9 ىنى ، ئاياللاردىكى ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولغانلارنىڭ 10 ىنىڭ 8 ىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.

تەتقىقاتلاردا ئىسپاتلىنىشىچە ، تۆۋەن تار ياكى تۆۋەن نىكوتىنلىق تاماكا چېكىش ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش نىسبىتىنى تۆۋەنلەتمەيدىكەن.

تەتقىقاتلاردا يەنە كۆرسىتىلىشىچە ، تاماكا چېكىشتىن ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپى ھەر كۈنى تاماكا چېكىدىغانلارنىڭ سانى ۋە تاماكا چېكىدىغان يىل سانى بىلەن كۆپىيىدىكەن.تاماكا چەكمەيدىغانلارنىڭ ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋىپى تاماكا چەكمەيدىغانلارغا سېلىشتۇرغاندا 20 ھەسسە يۇقىرى بولىدۇ.

2. نىمكەش تاماكا

نىمكەش تاماكا چېكىشنىڭ تەسىرىگە ئۇچراشمۇ ئۆپكە راكىنىڭ خەتەرلىك ئامىلى.نىمكەش تاماكا بولسا كۆيگەن تاماكا ياكى باشقا تاماكا مەھسۇلاتلىرىدىن كەلگەن ياكى تاماكا چەككۈچىلەر تەرىپىدىن چىقىرىلىدىغان ئىس.نىمكەش تاماكا چېكىدىغان كىشىلەر گەرچە ئاز مىقداردا بولسىمۇ ، تاماكا چەككۈچىلەرگە ئوخشاش راك پەيدا قىلغۇچى ماددىلارنىڭ تەسىرىگە ئۇچرايدۇ.نىمكەش تاماكا چېكىش ئىختىيارسىز ياكى پاسسىپ تاماكا دەپ ئاتىلىدۇ.

3. ئائىلە تارىخى

ئائىلىدە ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش تارىخى ئۆپكە راكىنىڭ خەتەرلىك ئامىلى.ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولغان تۇغقانلىرى ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش ئېھتىماللىقى ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولغان تۇغقىنى يوق كىشىلەرگە قارىغاندا ئىككى ھەسسە يۇقىرى بولۇشى مۇمكىن.تاماكا چېكىش ئائىلىلەردە يۈرگۈزىدىغان بولغاچقا ، ئائىلە ئەزالىرى نىمكەش تاماكا بىلەن ئۇچرىشىدۇ ، ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنىڭ ئۆپكە راكىنىڭ ئائىلە تارىخىدىن ياكى تاماكا ئىسىنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغان ياكى ئۇچرىمىغانلىقىنى بىلىش تەس.

4. ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىش

ئېرىشىلگەن ئىممۇنىتېت كەمتۈكلۈك كېسىلى (ئەيدىز) نىڭ سەۋەبى ئىنسانلارنىڭ ئىممۇنىتېت كەمتۈكلىكى ۋىرۇسى (HIV) بىلەن يۇقۇملىنىش ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋىپى بىلەن مۇناسىۋەتلىك.ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋىپى يۇقۇملانمىغانلارغا قارىغاندا ئىككى ھەسسە يۇقىرى بولۇشى مۇمكىن.ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلاردا تاماكا چېكىش نىسبىتى يۇقۇملانمىغانلارغا قارىغاندا يۇقىرى بولغاچقا ، ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىش ياكى تاماكا چېكىش بىلەن ئۇچرىشىدىغانلىقى ئېنىق ئەمەس.

5. مۇھىت خەۋىپى ئامىلى

• رادىئاتسىيەنىڭ تەسىرى: رادىئاتسىيەنىڭ تەسىرىگە ئۇچراش ئۆپكە راكىنىڭ خەتەرلىك ئامىلى.ئاتوم بومبىسى رادىئاتسىيەسى ، رادىئاتسىيە ئارقىلىق داۋالاش ، تەسۋىر ھاسىل قىلىش سىنىقى ۋە رادون رادىئاتسىيەنىڭ مەنبەسى:
• ئاتوم بومبىسىنىڭ رادىئاتسىيەسى: ئاتوم بومبىسى پارتىلىغاندىن كېيىن رادىئاتسىيەنىڭ تەسىرىگە ئۇچراش ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى ئاشۇرۇۋېتىدۇ.
• رادىئاتسىيە ئارقىلىق داۋالاش: كۆكرەكتىكى رادىئاتسىيە ئارقىلىق داۋالاش سۈت بېزى راكى ۋە خودكىن لىمفا ئۆسمىسىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بەزى راكلارنى داۋالاشقا ئىشلىتىلىدۇ.رادىئاتسىيە ئارقىلىق داۋالاش رېنتىگېن نۇرى ، گامما نۇرى ياكى باشقا خىل رادىئاتسىيە ئارقىلىق ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى ئاشۇرۇۋېتىدۇ.قوبۇل قىلىنغان رادىئاتسىيەنىڭ مىقدارى قانچە يۇقىرى بولسا ، خەتەر شۇنچە يۇقىرى بولىدۇ.تاماكا چېكىدىغان بىمارلاردا رادىئاتسىيە ئارقىلىق داۋالاشتىن كېيىن ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋىپى تاماكا چەكمەيدىغانلارغا قارىغاندا يۇقىرى بولىدۇ.
• تەسۋىر ھاسىل قىلىش سىنىقى: CT ئاپپاراتىغا ئوخشاش تەسۋىر ھاسىل قىلىش سىناقلىرى بىمارلارنىڭ رادىئاتسىيەگە تەسىر كۆرسىتىدۇ.تۆۋەن مىقداردىكى ئايلانما CT سىكانىرلاش بىمارلارنىڭ رادىئاتسىيەنىڭ تۆۋەن دەرىجىدىكى CT تەكشۈرۈشىدىن تۆۋەن بولىدىغانلىقىنى ئاشكارىلىدى.ئۆپكە راكىنى تەكشۈرۈشتە ، تۆۋەن مىقداردىكى ئايلانما CT سىكانىرلاش ئارقىلىق رادىئاتسىيەنىڭ زىيانلىق تەسىرىنى ئازايتقىلى بولىدۇ.
• رادون: رادون رادىئوئاكتىپلىق گاز بولۇپ ، تاش ۋە تۇپراقتىكى ئۇراننىڭ پارچىلىنىشىدىن كېلىدۇ.ئۇ يەر يۈزىگە سىڭىپ كىرىپ ، ھاۋا ياكى سۇ بىلەن تەمىنلەيدۇ.رادون پول ، تام ياكى ئۇلدىكى يېرىقلار ئارقىلىق ئۆيلەرگە كىرەلەيدۇ ، ۋاقىتنىڭ ئۆتۈشىگە ئەگىشىپ رادوننىڭ دەرىجىسى ئۆرلەيدۇ.

تەتقىقاتلاردا كۆرسىتىلىشچە ، ئۆي ياكى خىزمەت ئورنىدىكى يۇقىرى مىقداردىكى رادون گازى ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولغانلارنىڭ سانى ۋە ئۆپكە راكى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغانلارنىڭ سانىنى ئاشۇرۇۋېتىدىكەن.تاماكا چەككۈچىلەردە ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋىپى تاماكا چەككۈچىلەرگە قارىغاندا يۇقىرى بولىدۇ.ئەزەلدىن تاماكا چەكمىگەن كىشىلەردە ، ئۆپكە راكى كەلتۈرۈپ چىقارغان ئۆلۈش نىسبىتىنىڭ تەخمىنەن% 26 ى رادون بىلەن ئۇچرىشىش بىلەن مۇناسىۋەتلىك.

6. خىزمەت ئورنىنىڭ ئاشكارىلىنىشى

تەتقىقاتلاردا كۆرسىتىلىشىچە ، تۆۋەندىكى ماددىلارنىڭ تەسىرىگە ئۇچراش ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى ئاشۇرۇۋېتىدىكەن:

• ئاسبېستوس.
• Arsenic.
• خىروم.
• Nickel.
• بېرىللىي.
• Cadmium.
• Tar and soot.

بۇ ماددىلار خىزمەت ئورنىدا ئۇلار بىلەن ئۇچراشقان ۋە ئەزەلدىن تاماكا چەكمىگەن كىشىلەردە ئۆپكە راكىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.بۇ ماددىلارنىڭ ئۇچرىشىش دەرىجىسىنىڭ ئۆسۈشىگە ئەگىشىپ ، ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىمۇ ئاشىدۇ.ئاشكارىلانغان ، تاماكا چېكىدىغان كىشىلەردە ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپى تېخىمۇ يۇقىرى بولىدۇ.

• ھاۋانىڭ بۇلغىنىشى: تەتقىقاتلاردا كۆرسىتىلىشچە ، ھاۋانىڭ بۇلغىنىشى بىر قەدەر يۇقىرى رايونلاردا ياشاش ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى ئاشۇرۇۋېتىدىكەن.

7. ئېغىر تاماكا چەككۈچىلەردە Beta كاروتىن تولۇقلاش

بىتا كاروتىن تولۇقلاش (دورا) ئىستېمال قىلىش ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى ئاشۇرۇۋېتىدۇ ، بولۇپمۇ كۈندە بىر ياكى بىر نەچچە بولاق تاماكا چەككۈچىلەردە.تاماكا چەككۈچىلەردە ھەر كۈنى كەم دېگەندە بىر ئىسپىرتلىق ئىچىملىك ​​بار.

تۆۋەندىكىسى ئۆپكە راكىنى قوغداش ئامىللىرى:

1. تاماكا چەكمەسلىك

ئۆپكە راكىنىڭ ئالدىنى ئېلىشنىڭ ئەڭ ياخشى ئۇسۇلى تاماكا چەكمەسلىك.

2. تاماكا تاشلاش

تاماكا چەككۈچىلەر تاماكا تاشلاش ئارقىلىق ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى تۆۋەنلىتىدۇ.ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولغان تاماكا چەككۈچىلەردە تاماكا تاشلاش يېڭى ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى تۆۋەنلىتىدۇ.مەسلىھەت بېرىش ، نىكوتىن ئالماشتۇرۇش مەھسۇلاتلىرىنى ئىشلىتىش ۋە ئوكسىدلىنىشقا قارشى داۋالاش قاتارلىقلار تاماكا چەككۈچىلەرنىڭ تاماكا تاشلىشىغا ياردەم بەردى.

تاماكا تاشلىغان ئادەمدە ، ئۆپكە راكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش پۇرسىتى قانچە يىل ۋە قانچىلىك تاماكا چەككەنلىكى ۋە تاماكا تاشلىغان ۋاقىتقا باغلىق.بىر ئادەم 10 يىل تاماكا تاشلىغاندىن كېيىن ، ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋىپى% 30 تىن% 60 كىچە تۆۋەنلەيدۇ.

گەرچە ئۇزۇن مۇددەت تاماكا تاشلاش ئارقىلىق ئۆپكە راكى بىلەن ئۆلۈپ كېتىش خەۋپىنى زور دەرىجىدە تۆۋەنلەتكىلى بولسىمۇ ، ئەمما تاماكا چەكمەيدىغانلارنىڭ خەۋىپى ھەرگىز تۆۋەن بولمايدۇ.شۇڭلاشقا ياشلارنىڭ تاماكا چەكمەسلىكى ناھايىتى مۇھىم.

3. خىزمەت ئورنىدىكى خەتەرلىك ئامىللارنىڭ تەسىرى تۆۋەنرەك

ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ ئاسبېستوس ، ئارسېن ، نىكېل ۋە خروم قاتارلىق راك پەيدا قىلىدىغان ماددىلارنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىشىدىن ساقلايدىغان قانۇنلار ئۇلارنىڭ ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى تۆۋەنلىتىشىگە ياردەم بېرىشى مۇمكىن.خىزمەت ئورنىدا تاماكا چېكىشنىڭ ئالدىنى ئالىدىغان قانۇنلار نىمكەش تاماكا كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى تۆۋەنلىتىدۇ.

4. رادونغا بولغان تەسىرى تۆۋەنرەك

رادون سەۋىيىسىنىڭ تۆۋەنلىشى ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى تۆۋەنلىتىشى مۇمكىن ، بولۇپمۇ تاماكا چەككۈچىلەر ئارىسىدا.ئۆيلەردە يۇقىرى دەرىجىدىكى رادون تۆۋەنلەپ ، يەر ئاستى ئۆيىنى پېچەتلەش قاتارلىق رادوننىڭ ئېقىپ كېتىشىنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.

تۆۋەندىكىلەرنىڭ ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى تۆۋەنلىتىدىغانلىقى ئېنىق ئەمەس:

1. يېمەك-ئىچمەك

بەزى تەتقىقاتلاردا كۆرسىتىلىشىچە ، كۆپ مىقداردا مېۋە ياكى كۆكتات يەيدىغانلارنىڭ ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش نىسبىتى تۆۋەن يېمەكلىكلەرنى يېگەنلەرگە قارىغاندا تۆۋەن بولىدىكەن.قانداقلا بولمىسۇن ، تاماكا چەككۈچىلەر تاماكا چەكمەيدىغانلارغا قارىغاندا ساغلام يېمەكلىكلەرنى ئاز ئىستېمال قىلىدىغان بولغاچقا ، خەتەرنىڭ تۆۋەنلىشىنىڭ ساغلام ئوزۇقلىنىش ياكى تاماكا چەكمەسلىكتىن ئىكەنلىكىنى بىلىش تەس.

2. جىسمانىي ھەرىكەت

بەزى تەتقىقاتلاردا كۆرسىتىلىشىچە ، جىسمانى جەھەتتىن ئاكتىپ كىشىلەرنىڭ ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش نىسبىتى تۆۋەن كىشىلەرگە قارىغاندا تۆۋەن بولىدىكەن.قانداقلا بولمىسۇن ، تاماكا چەككۈچىلەر تاماكا چەككۈچىلەرگە قارىغاندا ئوخشىمىغان دەرىجىدە جىسمانىي ھەرىكەتكە ئىگە بولغاچقا ، جىسمانىي ھەرىكەتنىڭ ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىگە تەسىر كۆرسىتەمدۇ يوق بۇنى بىلىش تەس.

تۆۋەندىكىلەر ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى تۆۋەنلىمەيدۇ:

1. تاماكا چەكمەيدىغانلاردا Beta كاروتىن تولۇقلاش

تاماكا چەكمەيدىغانلارنىڭ تەتقىقاتىدا كۆرسىتىلىشىچە ، بىتا كاروتىن تولۇقلاش ئۇلارنىڭ ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى تۆۋەنلەتمەيدىكەن.

2. ۋىتامىن E تولۇقلاش

تەتقىقاتلاردا كۆرسىتىلىشىچە ، ۋىتامىن E تولۇقلاش ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولمايدىكەن.

مەنبە:http://www.chinancpcn.org.cn/cancerMedicineClassic/guideDetail?sId=CDR62825&type=1